Czy Bałtyk traci słoność? Co się dzieje z naszym morzem?

Bałtyk jest morzem wewnątrz kontynentalnym, co oznacza, że prawie z każdej strony jest otoczony lądem. Wąskie i stosunkowo płytkie cieśniny duńskie zapewniają dopływ słonych wód oceanicznych, a jednocześnie do morza uchodzą rzeki z otaczających lądów. Ilość słodkiej wody rzecznej i opadowej sprawia, że Bałtyk jest morzem o niewielkim zasoleniu. Czy zasolenie Bałtyku faktycznie maleje? Jakie konsekwencje mogą mieć zmiany klimatyczne dla przyszłości akwenu?

Skąd się bierze słona woda – zasolenie w praktyce

Słona woda w morzach to efekt działania kilku czynników. Pierwszym z nich są opady deszczu, których lekko kwaśny odczyn odpowiada za erozję skał. W efekcie ze skał wypłukiwane są różne związki chemiczne, które spływają do strumieni i rzek, a dalej do mórz i oceanów. Wśród substancji znajduje się również sól.

Na zasolenie mórz i oceanów wpływają również procesy zachodzące na dnie akwenu. Znajdujące się w skorupie ziemskiej szczeliny, czyli kominy hydrotermalne, emitują gorące płyny, a zachodzące wówczas procesy chemiczne odpowiadają za wytwarzanie różnego rodzaju jonów, w tym soli.

Na dnie mórz i oceanów znajdują się podwodne wulkany, które podczas aktywności wyrzucają różne substancje chemiczne bezpośrednio do wody, co może wpływać na zasolenie zbiornika. Źródłem są również wysady solne powstające na dnie w efekcie ruchów tektonicznych, które zostały wypchnięte na powierzchnię.

Co wpływa na zasolenie Bałtyku? Wpływ rzek, klimat i cyrkulacja

Bałtyk jest morzem wewnątrz kontynentalnym, co oznacza, że prawie z każdej strony jest otoczony lądem. Brak szerokiego, bezpośredniego połączenia z oceanem ogranicza  dopływ słonej wody.

Czynnikami, które wpływają na zasolenie Bałtyku są rzeki uchodzące do morza. Ze względu na specyfikę i lokalizację, akwen charakteryzuje się niskim zasoleniem w porównaniu z oceanami. Bilans wodny uwzględniający dopływy wód rzecznych i opadowych oraz wymianę wód z Morzem Północnym jest dodatni.

Analizując zasolenie Morza Bałtyckiego, można zauważyć, że jest ono niejednorodne. Im większa odległość od cieśnin duńskich, tym zasolenie jest coraz mniejsze. O ile wody powierzchniowe nie są mocno zasolone, o tyle przy dnie zasolenie jest większe.

Duże znaczenie ma także chłodniejszy klimat, przez co parowanie wody jest mniejsze. Zasolenie wody obniża się również przez opady atmosferyczne, dostarczające do akwenu słodkiej wody.

Mniej soli = mniej życia? Zmiany w ekosystemie

Analizując zmiany w ekosystemie Bałtyku należy zauważyć, że akwen cechuje się wyraźnym uwarstwieniem. Pierwsza warstwa to wody powierzchniowe, które są mniej zasolone, ale są dobrze natlenione i wymieszane. Temperatura zależy od sezonu i waha się w przedziale od 0°C do 20°C. Druga warstwa to wody głębinowe, których zasolenie jest większe, a temperatura wynosi od 4°C do 6°C.

Pomiędzy wodami powierzchniowymi i wodami głębinowymi znajduje się jeszcze warstwa pośrednia, w której zasolenie bardzo gwałtownie wzrasta, a woda staje się o wiele gęstsza. Tzw. haloklina utrudnia mieszanie się wód, stąd wody głębinowe są dużo mniej natlenione.

Mniej soli nie oznacza, że w Morzu Bałtyckim zaniknie życie, ale może doprowadzić do zmian w różnorodności biologicznej akwenu.

Przyszłość Bałtyku w obliczu zmian klimatycznych

Zmiany klimatyczne w długiej perspektywie czasu mogą bardzo negatywnie wpłynąć na ekosystem Morza Bałtyckiego. Ze względu na specyfikę akwenu oraz stosunkowo niską wymianę wody między morzem i oceanem, temperatura Bałtyku rośnie, a zasolenie zmniejsza się, choć obserwuje się zróżnicowanie trendów w różnych rejonach i okresach. Konsekwencją zmian będzie zmniejszenie pokrywy lodowej oraz podniesienie poziomu wody.

Podsumowanie

Chłodny klimat, specyficzna międzylądowa lokalizacja, ograniczona wymiana wody ze znacznie bardziej zasolonym oceanem, opady atmosferyczne i dopływ rzek to tylko wybrane czynniki, które mają wpływ na zasolenie Morza Bałtyckiego. Globalne ocieplenie może prowadzić do wzrostu temperatury wody, a w konsekwencji również do mniejszego zasolenia, co z kolei może zaburzyć równowagę biologiczną, prowadząc stopniowo do przekształcenia ekosystemu.