Co musisz wiedzieć o systemie kaucyjnym?

Już za dwa tygodnie, 1 października 2025 roku, w Polsce wejdzie w życie długo oczekiwany system kaucyjny. Przepisy obejmą napoje w szklanych i plastikowych butelkach oraz puszkach.

Choć termin rozpoczęcia systemu kaucyjnego zbliża się wielkimi krokami, wciąż budzi on wiele wątpliwości. W tym artykule poznasz szczegóły dotyczące nadchodzącego systemu kaucyjnego. 

Czym jest system kaucyjny?

System kaucyjny polega na doliczaniu dodatkowej opłaty przy zakupie napoju w puszcze lub plastikowej butelce – tzw. kaucji. Po oddaniu pustego opakowania do specjalnego punktu zbiórki, kaucja jest zwracana konsumentowi. Takie rozwiązanie zostało wdrożone w wielu krajach Europy, a jego celem jest zwiększenie poziomu recyklingu oraz ograniczenie ilości odpadów.

Jak system kaucyjny będzie działał w Polsce?

Od 1 października 2025 roku w Polsce będzie obowiązywał tzw. „okres przejściowy”. Oznacza to, że do 1 stycznia 2026 roku w sklepach będą dostępne zarówno opakowania objęte kaucją, jak i te bez kaucji.

Opakowania objęte systemem kaucyjnym:

• plastikowe butelki jednorazowego użytku do 3 litrów;
• metalowe puszki do 1 litra;
• szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra – od 1 stycznia 2026 roku.

Wysokość kaucji:

• plastikowe butelki – 50 groszy;
• metalowe puszki – 50 groszy;
• szklane butelki – 1 złoty.

Jak działa zwrot opakowań w nowym systemie?

Kaucja za opakowanie nie będzie wliczana w cenę produktu – zostanie doliczona jako osobna pozycja na paragonie. Systemowi nie będą podlegać butelki szklane jednorazowego użytku, opakowania po mleku, jogurtach i innych produktach mlecznych oraz kartoniki po mleku i sokach.

Zgodnie z przepisami, sklepy o powierzchni powyżej 200 metrów kw. będą miały obowiązek przyjmowania zwrotów opakowań, natomiast mniejsze placówki mogą dołączyć do systemu dobrowolnie.

Po wypiciu napoju konsument będzie mógł zwrócić opakowanie do specjalnych punktów zbiórki (np. w sklepach, automatach do zwrotu butelek czy innych punktach partnerskich). W zamian otrzyma zwrot kaucji. Aby odzyskać pieniądze należy zwrócić opakowanie z etykietą oraz znakiem kaucji, paragon nie jest potrzebny.

Zwracane opakowanie powinno być puste, jednak nie trzeba go specjalnie myć. Razem z opakowaniem do zwrotu powinna trafić również nakrętka.

Wyzwania związane z wdrożeniem systemu kaucyjnego w Polsce

Choć system kaucyjny ma wiele zalet, jego wdrożenie w Polsce wiąże się także z pewnymi wyzwaniami. Początkowo miał zostać wprowadzony na początku 2025 roku, jednak zarówno samorządy, jak i przedsiębiorcy zgłaszali brak odpowiedniego przygotowania do wdrożenia tych zmian. W związku z tym podjęto decyzję o przesunięciu terminu, aby zapewnić jego sprawne i efektywne uruchomienie.

System kaucyjny nie ruszy od 1 października? 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, system kaucyjny ma ruszyć 1 października 2025 roku. Przez 3 miesiące obowiązywać ma tak zwany „okres przejściowy”, który potrwa do końca roku. W tym czasie w sklepach będą dostępne zarówno opakowania objęte kaucją, jak i te bez kaucji.

Coraz więcej sygnałów wskazuje na to, że uruchomienie systemu się opóźni. Obecnie pozwolenie na prowadzenie działalności zostało wydane siedmiu operatorom, jednak część z nich posiada koncesję obowiązującą dopiero od 23 października.

Większość operatorów nie podpisała między sobą umów o współpracy, których zadaniem jest regulowanie m.in. zasady rozliczania kaucji czy przekazywania opakowań do recyklingu.

Problemy sygnalizują również producenci opakowań, którzy wskazują brak kluczowych informacji – np. dokładnych zasad funkcjonowania systemu oraz jego kosztów. Wielu z nich nie przystąpi do systemu od 1 października, w związku z czym pierwsze opakowania oznaczone symbolem systemu kaucyjnego mogą pojawić się dopiero późną jesienią.

Co ważne, producenci, którzy do 1 stycznia 2026 roku nie dołączą do systemu kaucyjnego, będą musieli zniszczyć niesprzedane opakowania bez oznaczeń.

Dezorientację odczuwają również konsumenci. W ich opinii brakuje czytelnych informacji na temat funkcjonowania systemu kaucyjnego.

System kaucyjny – najczęściej zadawane pytania

Kiedy w Polsce rusza system kaucyjny? 

1 października 2025 r.

Jaka jest wysokość kaucji? 

• opakowania plastikowe i metalowe – 50 groszy,
• opakowania szklane – 1 zł

Co jest objęte systemem kaucyjnym?

Systemem kaucyjnym zostaną objęte butelki plastikowe do 3 litrów, puszki metalowe do 1 litra oraz szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra (np. po napojach).

Jak rozpoznać opakowanie objęte systemem kaucyjnym? 

Na etykiecie będzie umieszczony symbol systemu kaucyjnego.

Jak oddać butelkę?

Opakowanie należy oddać wraz z etykietą, nakrętką i czytelnym kodem kreskowym. Paragon nie jest wymagany.

Gdzie oddać opakowanie? 

• Sklepy o powierzchni powyżej 200 m kwadratowych będą prowadzić obowiązkową zbiórkę.
• Mniejsze sklepy – będą pobierać kaucję, ale wyrażenie chęci zbiórki opakowań jest dobrowolne.

Czym jest okres przejściowy? 

Od 1 października 2025 do końca roku w sklepach będą dostępne zarówno opakowania z kaucją, jak i bez niej.

Co z innymi opakowaniami? 

Butelki i puszki nieobjęte systemem nadal należy wyrzucać do pojemników przeznaczonych do selektywnej zbiórki. Za te opakowania nie przysługuje zwrot kaucji.