Questions and Answers

Powietrze to mieszanka gazów otaczających Ziemię, składająca się głównie z azotu (około 78%), tlenu (około 21%) oraz innych gazów takich jak dwutlenek węgla, argon i śladowe ilości innych gazów. Jest niezbędne dla życia wielu organizmów, w tym ludzi.

Do głównych zanieczyszczeń powietrza należą pyły zawieszone, dwutlenek węgla, tlenki azotu, tlenki siarki, amoniak, metale ciężkie oraz lotne związki organiczne. Pojazdy, przemysł, spalanie biomasy i procesy naturalne, takie jak erupcje wulkanów, są głównymi źródłami tych zanieczyszczeń.

Jakość powietrza odnosi się do stopnia, w jakim powietrze jest czyste lub zanieczyszczone. Jest oceniana na podstawie koncentracji różnych zanieczyszczeń w powietrzu, które mogą mieć wpływ na zdrowie ludzkie, ekosystemy i klimat.

Zanieczyszczenie powietrza to obecność substancji chemicznych lub fizycznych w powietrzu, które są szkodliwe dla zdrowia ludzi, zwierząt i ekosystemów. Skutki obejmują choroby oddechowe, sercowo-naczyniowe, wpływ na wzrost roślin i degradację środowiska.

Procesy, które wpływają na jakość powietrza, obejmują emisje z przemysłu, transportu, rolnictwa, procesy naturalne (np. erupcje wulkanów, pożary lasów) oraz reakcje chemiczne zachodzące w atmosferze.

W Polsce monitorowaniem smogu i jakości powietrza zajmuje się głównie przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ), który zarządza siecią automatycznych stacji monitorujących jakość powietrza rozlokowanych w różnych częściach kraju.

Sieć stacji monitorujących jakość powietrza składa się z punktów pomiarowych, które mierzą stężenia różnych zanieczyszczeń, takich jak pył zawieszony PM10 i PM2.5, dwutlenek siarki (SO2), tlenki azotu (NOx), ozon (O3), dwutlenek węgla (CO2) i inne substancje.

Główny Inspektorat Ochrony Środowiska używa Indeksu Jakości Powietrza (IJP), który jest wskaźnikiem określającym jakość powietrza. Indeks ten jest wyliczany na podstawie pomiarów różnych zanieczyszczeń i klasyfikuje jakość powietrza jako bardzo dobrą, dobrą, umiarkowaną, dostateczną, złą lub bardzo złą.

Czynności takie jak spalanie paliw kopalnych, emisje przemysłowe, wylesianie, rolnictwo intensywne oraz urbanizacja przyczyniają się do zanieczyszczenia powietrza i zmian klimatycznych.

Zmiany klimatyczne mogą prowadzić do zwiększonej częstotliwości i intensywności ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak huragany i fale upałów, które z kolei wpływają na jakość powietrza. Wzrost temperatury przyczynia się również do nasilenia problemów związanych ze smogiem.

Monitorowanie jakości powietrza jest kluczowe dla oceny wpływu zanieczyszczeń na zdrowie ludzkie i środowisko, a także dla opracowywania strategii mających na celu poprawę jakości powietrza i ochronę zdrowia publicznego.

Jakość powietrza ma bezpośredni wpływ na zdrowie wszystkich ludzi. Zanieczyszczone powietrze jest czynnikiem ryzyka dla wielu chorób, w tym chorób układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, a także może wpływać na rozwój chorób neurodegeneracyjnych i raka.