Latem 2025 pogoda w Polsce jest bardzo zróżnicowana. Zamiast słońca, niż genueński przyniósł intensywne opady deszczu, grad i nawałnice. W efekcie wiele regionów musi mierzyć się z powodziami błyskawicznymi i innymi gwałtownymi zjawiskami atmosferycznymi. Co jest przyczyną tak dużych anomalii?

Co to jest niż genueński i jak wpływa na Polskę?

Niż genueński, choć powstaje w rejonie Zatoki Genueńskiej, ma ogromny wpływ na kształtowanie się pogody w Europie Środkowej i Polsce. Jest to specyficzny układ niskiego ciśnienia, który odpowiada za intensywne opady oraz nagłe ochłodzenie.

W miejscu, w którym tworzą się układy niskiego ciśnienia, w tym niż genueński, masy ciepłego powietrza znad Morza Śródziemnego zderzają się z zimnym powietrzem z północy. Powietrze z północy przemieszcza się nad ciepłe morze, a duża różnica temperatur powoduje intensywne parowanie i tworzenie chmur. Niże te rozwijają się bardzo szybko, a masy powietrza przemieszczają się, kształtując pogodę m.in. w Polsce. Można wówczas zaobserwować:

• intensywne opady, często prowadzące do podtopień i zwiększające ryzyko powodzi;
• nagłe ochłodzenie;
• intensywne opady śniegu;
• silny, porywisty wiatr;
• gwałtowne burze.

Charakterystyczną cechą niżu genueńskiego jest jego szybki rozwój, przez co potrafi gwałtownie zmienić pogodę w Polsce.

Nagrzane oceany = więcej energii dla atmosfery

Oceany pełnią bardzo ważną rolę w regulacji i stabilizacji klimatu, pochłaniając ok. 90% nadmiaru ciepła. Mechanizm ten pozwala zahamować ocieplanie atmosfery. Nadmiar ciepła absorbowany jest przez oceany, ponieważ pojemność cieplna wody jest większa niż powietrza.

Wraz z ociepleniem klimatu, oceany przyjmują coraz więcej ciepła z atmosfery, a morskie fale ciepła utrzymują się nawet przez kilka miesięcy. Aby mówić o zjawisku morskiej fali gorąca, średnia temperatura wód powierzchniowych w akwenie musi przekraczać normę wieloletnią przez co najmniej 5 kolejnych dni. Obserwowane zmiany w cyrkulacji energii cieplnej między atmosferą i hydrosferą są zjawiskiem niepokojącym, szczególnie że rok do roku obserwuje się coraz większą nierównowagę bilansu energetycznego planety. W konsekwencji temperatury na Ziemi nadal będą rosnąć.

Jak lato 2025 może wpłynąć na zimę?

Wieloletnie obserwacje pogody i zmian zachodzących w klimacie pokazują, że pomiędzy pogodą zimą i latem zachodzą pewne zależności. Mechanizmy są jednak bardzo złożone, a modele prognostyczne opierają się na wielu zmiennych, takich jak:

• masy powietrza;
• układy baryczne;
• prąd strumieniowy.

Występujące latem niże genueńskie niosą nad kontynent masy wilgotnego powietrza. Jeśli opady będą obfite, to wilgoć może pośrednio osłabić wir polarny, co wraz z napływem zimnego powietrza może spowodować bardzo intensywne opady śniegu zimą.

Prognozy na jesień i zimę – czy będzie ekstremalnie?

Długoterminowe prognozy, mimo że opierają się na dokładnych pomiarach oraz wykorzystują do modelowania nowoczesne technologie, są obarczone wysokim ryzykiem błędu. Analizując trendy i dotychczasowe zmiany w pogodzie, przypuszcza się, że jesień 2025 będzie deszczowa. W większości regionów przewidywana suma opadów nie powinna odbiegać od normy wieloletniej. Wyjątkiem mogą być regiony podgórskie i nadmorskie, gdzie opady mogą być wyższe niż średnia. W kontekście temperatury obecne prognozy nie przewidują istotnych anomalii.

Zima w sezonie 2025/2026 może być łagodniejsza. Choć pierwsze opady śniegu mogą pojawić się w rejonach podgórskich już w listopadzie, to przewiduje się, że sezon zimowy będzie cieplejszy niż norma dla lat poprzednich. Bardzo prawdopodobne jest, że wilgoć utrzymująca się w powietrzu spowoduje obfite opady śniegu, przede wszystkim na południu kraju i w górach. Nie można też wykluczyć pojawienia się epizodów bardzo intensywnych opadów śniegu i mrozu.

Podsumowanie

Latem 2025 pogoda w Polsce była bardzo zmienna. Zamiast słońca i upałów często pojawiały się deszcze, burze, a nawet lokalne podtopienia i powodzie. W części regionów zjawiska te były bardzo ekstremalne. Pogoda nad Polską kształtowała się pod wpływem niżu genueńskiego oraz rozgrzanych oceanów, które oddawały energię do atmosfery. Zjawiska, które pojawiły się latem, mogą mieć duży wpływ na pogodę w kolejnych miesiącach.