1 października 2025 roku w Polsce wejdzie w życie długo oczekiwany system kaucyjny, który obejmie napoje w szklanych butelkach, plastikowych butelkach oraz puszkach.

Nowe przepisy mają na celu zmniejszenie ilości odpadów, poprawę recyklingu oraz promowanie bardziej zrównoważonego podejścia do konsumpcji opakowań. Jakie zmiany przyniesie wprowadzenie systemu kaucyjnego i jakie są jego zalety dla środowiska i konsumentów?

Co to jest system kaucyjny?

System kaucyjny polega na tym, że przy zakupie napoju w puszce lub plastikowej butelce doliczana jest dodatkowa opłata. Po wypiciu napoju możemy zwrócić opakowanie do specjalnego punktu lub maszyny i odzyskać część zapłaconej kwoty.  Takie rozwiązanie zostało wdrożone w wielu krajach Europy i na świecie, a jego celem jest zwiększenie recyklingu, ograniczenie odpadów oraz promowanie ponownego wykorzystywania opakowań.

Jak to będzie działać w Polsce?

1 października 2025 roku system kaucyjny zostanie uruchomiony w Polsce, obejmując napoje w szklanych butelkach, plastikowych butelkach oraz puszkach. Oznacza to, że wszystkie napoje w tego rodzaju opakowaniach, które będą sprzedawane na rynku, będą podlegały systemowi zwrotu kaucji.

Przed 2025 rokiem w Polsce nie funkcjonował jednolity system kaucyjny, obejmujący jednorazowe opakowania po napojach, takie jak plastikowe butelki typu PET czy aluminiowe puszki. Istniały głównie lokalne inicjatywy oraz system zwrotu butelek szklanych wielorazowego użytku, głównie w sklepach spożywczych. W nowym systemie konsument, kupując napój w butelce lub puszce, zapłaci dodatkową opłatę – tzw. kaucję, która wynosić będzie 50 groszy lub 1 zł (kwota może się różnić w zależności od pojemności opakowania). Po wypiciu napoju konsument będzie mógł oddać opakowanie do specjalnych punktów zbiórki (np. w sklepach, automatach do zwrotu butelek czy innych punktach partnerskich), a następnie otrzyma zwrot części opłaty – kaucji.

Jakie opakowania będą objęte systemem kaucyjnym?

System kaucyjny obejmie następujące opakowania:

• Butelki szklane – zarówno jednorazowe, jak i wielokrotnego użytku.
• Butelki plastikowe – z wyjątkiem tych o bardzo małej pojemności (np. miniaturki).
• Puszki aluminiowe – popularne napoje w puszkach także zostaną objęte nowym systemem.

System kaucyjny 2025. Co z konsumentami?

Nowy system ma przede wszystkim ułatwić nam wszystkim dbanie o środowisko. Dzięki możliwości zwrotu opakowań, które będą poddawane recyklingowi, zmniejszy się ilość odpadów trafiających na wysypiska. Z perspektywy klientów system kaucyjny to także sposób na odzyskanie części wydanych pieniędzy za zakupione napoje. Aby zachęcić do zwrotu butelek i puszek, w Polsce uruchomione zostaną punkty zbiórki, gdzie będzie można łatwo oddać opakowanie i otrzymać zwrot opłaty.

Warto też dodać, że system będzie wdrażany stopniowo, co oznacza, że opakowania ze znaczkiem informującym o możliwości zwrotu kaucji będą pojawiać się w sklepach po wyczerpaniu zapasów opakowań przez producentów.

Poniżej przedstawiamy wzory logotypów informujące o kaucji:

Grafika: Ministerstwo Klimatu i Środowiska

Dla użytkowników istotną informacją jest to, że butelek nie należy zgniatać, zdejmować z nich etykiet czy nakrętek. Co więcej przy oddawaniu butelki czy puszki nie będziemy potrzebować paragonów potwierdzających ich zakup, jednak nie będzie można otrzymać zwrotu kaucji za opakowania, które nie posiadają logotypu systemu kaucyjnego.

Nadchodzi system kaucyjny. Korzyści dla środowiska

Wprowadzenie systemu kaucyjnego w Polsce ma na celu ograniczenie ilości odpadów, szczególnie tych związanych z jednorazowymi opakowaniami. Opakowania te – zwłaszcza plastikowe butelki i puszki – stanowią poważny problem dla środowiska, ponieważ długo rozkładają się w przyrodzie, a ich recykling jest kosztowny i czasochłonny. Dzięki systemowi kaucyjnemu butelki i puszki będą mogły być ponownie wykorzystywane, co przyczyni się do zmniejszenia produkcji nowych opakowań i zmniejszenia ilości odpadów, które trafiają do środowiska.

Jakie wyzwania stoją przed systemem kaucyjnym?

Choć system kaucyjny ma wiele zalet, to jego wdrożenie w Polsce wiąże się także z pewnymi wyzwaniami. Pierwotnie miał zostać wprowadzony na początku 2025 roku. Jednak zarówno samorządy jak i przedsiębiorcy zgłaszali brak odpowiedniego przygotowania do wdrożenia tych zmian. W związku z tym podjęto decyzję o przesunięciu terminu, aby zapewnić sprawne i efektywne uruchomienie systemu.

Konieczne będzie zapewnienie odpowiednich punktów zwrotu w całym kraju, co może wiązać się z dużymi inwestycjami w infrastrukturę, zarówno w miastach, jak i na terenach wiejskich. Warto także zwrócić uwagę na edukację społeczną, aby Polacy wiedzieli, jak działa system i jakie korzyści niosą za sobą zwroty opakowań.

Wejście systemu kaucyjnego w życie to ważny krok ku bardziej zrównoważonemu zarządzaniu odpadami w Polsce. Od 1 października 2025 roku każdy konsument będzie mógł aktywnie przyczynić się do ochrony środowiska, korzystając z możliwości zwrotu opakowań po napojach. Wprowadzenie nowego systemu może wiązać się z pewnymi trudnościami, ale daje również nadzieję na długoterminowe korzyści zarówno dla środowiska, jak i społeczeństwa.