Woda to życie, energia, pożywienie, odpoczynek, zdrowie. Wydaje nam się, że woda jest wszędzie i dostęp do niej jest nieograniczony. Trzeba jednak pamiętać, że mimo iż zasoby wody są odnawialne, to woda słodka stanowi tylko około 2,5 proc. ich całości. Szacuje się, że człowiek efektywnie wykorzystuje około 1 proc. z całej dostępnej wody na Ziemi. Pozostałe zasoby są niedostępne lub koszty ich pozyskania są zbyt wysokie.
Deficyt wody to jedno z najpoważniejszych wyzwań, przed którym stoi współczesny świat. W ciągu ostatnich stu lat zużycie wody wzrosło sześciokrotnie. Mamy też coraz większy problem z dostępem do czystej wody, do czego doprowadzają zmiany klimatyczne, wzrost populacji, zanieczyszczenie oraz niewłaściwe zarządzanie zasobami wodnymi.
Zmiany klimatyczne, z którymi obecnie mamy do czynienia, powodują ekstremalne zjawiska pogodowe – np. susze, silne burze czy intensywne opady deszczu – zakłócające naturalne cykle wodne. Susze, a co za tym idzie niskie stany wód doprowadzają do większej koncentracji zanieczyszczeń. Intensywne deszcze prowadzą do powodzi, a te z kolei mogą prowadzić do przenoszenia zanieczyszczeń. Również zmiany temperatury mają znaczenie dla gospodarki wodnej, gdyż wyższa temperatura sprzyja rozwojowi drobnoustrojów w wodzie, a tym samym prowadzi do obniżenia jakości wody.
Liczba ludności stale rośnie. Czekają nas niedobory wody?
Kolejnym czynnikiem wpływającym na deficyt wody jest wzrost populacji, który prowadzi do większego zapotrzebowania na wodę. W miastach, w których liczba mieszkańców rośnie w szybkim tempie, infrastruktura wodociągowa nie nadąża za potrzebami, a to może prowadzić do niedoborów wody.
Problem stanowi również zanieczyszczenie wód przez ścieki rolnicze, przesyłowe i komunalne, przez które wiele źródeł wody staje się niezdatnych do spożycia i użytku.
Do wyczerpywania się zasobów wodnych przyczynia się także niewłaściwe zarządzanie zasobami wodnymi, w tym nieefektywne systemy irygacyjne, nadmierny pobór wód gruntowych oraz – co istotne – brak planów na zrównoważone wykorzystanie i ochronę zasobów wodnych.
Czy możemy coś z tym zrobić? Jak najbardziej. Możemy zacząć od małych kroków każdego dnia. Przykładami zachowań, które zmniejszą zużycie wody są:
- zamiana kąpieli w wannie na oszczędny prysznic,
- mycie naczyń w zmywarce zamiast ręcznie,
- zbieranie deszczówki,
- zakręcanie kranu podczas golenia czy mycia zębów,
- wykorzystywanie ponownie wody, np. do podlewania kwiatów,
- naprawianie niesprawnych urządzeń takich jak cieknący kran czy spłuczka od toalety.
Takie niewielkie zmiany mogą wpłynąć na duże oszczędności, nie tylko wody, ale także naszych finansów. Oczywiście, są również sposoby, które na większą skalę mogą wpłynąć na poprawę jakości i ilości wody pitnej.
Ponad połowę wody zużywa rolnictwo. Czas na innowacje
Jednym z nich jest zrównoważone rolnictwo. W skali świata to właśnie rolnictwo zużywa najwięcej i jest to aż 70 proc. całkowitego zużycia wody. W tej sytuacji nawet niewielka zmiana, poprzez wprowadzenie bardziej efektywnych systemów nawadniania (np. irygacja kropelkowa albo uprawa roślin, które mają mniejsze wymogi względem wody) może dać duże rezultaty i znacząco zmniejszyć zużycie wody w tym sektorze.
Dostęp do czystej wody mogą również poprawić nowoczesne technologie oczyszczania wody. Odsalanie wody morskiej, oczyszczanie ścieków, a także wykorzystanie nanotechnologii to przykłady działań, które są podejmowane, by oczyścić czy odsolić wodę, a tym samym zwiększyć ilość dostępnej wody pitnej.
Lepsze zarządzanie zasobami wodnymi, inwestowanie w infrastrukturę wodociągową i kanalizacyjną może pomóc w przeciwdziałaniu deficytowi wody. Jednocześnie podnoszenie świadomości społecznej na temat znaczenia wody i potrzeby jej oszczędzania jest kluczowe. Programy informacyjne czy kampanie edukacyjne mają za zadanie zachęcenie ludzi do bardziej świadomego i odpowiedzialnego korzystania z wody.
Czy jesteśmy skazani na deficyt wody? Wszystko w naszych rękach. Jeśli w sposób zrównoważony zostaną podjęte działania w skali zarówno globalnej jak i lokalnej, mamy szanse zapewnienia przyszłym pokoleniom dalszego dostępu do tego cennego zasobu, jakim jest woda.