Lawenda – naturalny sposób na zdrowie, relaks i piękny ogród

Lawenda zachwyca nie tylko swoim wyglądem i zapachem, ale również bogactwem właściwości i zastosowań – zwłaszcza tych zdrowotnych i kosmetycznych.

Poza swoimi walorami estetycznymi oraz zdrowotnymi, lawenda jest również ważnym elementem ekosystemu. W tym artykule poznasz historię lawendy, a także jej najważniejsze właściwości i znaczenie dla przyrody.

Historia i pochodzenie lawendy

Lawenda (Lavandula) to roślina pochodząca z obszarów śródziemnomorskich i należy do rodziny jasnowatych (Lamiaceae). Botanicy wyróżniają około 40 gatunków tej rośliny, ale w uprawie spotykamy najczęściej jedynie kilka z nich.

Początki uprawy lawendy sięgają starożytności – mieszkańcy basenu Morza Śródziemnego wykorzystywali ją do produkcji kosmetyków, leków, a nawet znaleźli dla niej zastosowanie w kuchni.

Starożytni Rzymianie cenili lawendę za właściwości lecznicze, używali jej również do odstraszania owadów, a także wykorzystywali ją jako środek zapachowy do ubrań i kąpieli.  Z kolei Grecy używali jej do gotowania oraz do produkcji kosmetyków. W średniowieczu lawenda zyskała popularność jako roślina lecznica i ochronna – wierzono, że odpędza choroby i złe moce, dlatego często była sadzona wokół domów.

Najpopularniejsze gatunki lawendy

Do najbardziej znanych gatunków należą:

• Lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia) – znana też jako lawenda lekarska.  Jest ceniona za swoje właściwości lecznice i relaksujące – to właśnie z niej produkuje się olejek eteryczny. Jest też chętnie sadzona w ogrodach.
• Lawenda pośrednia (Lavendula x intermedia) – jest połączeniem lawendy lekarskiej i szerokolistnej, a jej charakterystyczną cechą jest silniejszy zapach. Jest używana do produkcji kosmetyków oraz perfum.

Właściwości zdrowotne i kosmetyczne lawendy

Charakterystyczny zapach lawendy powstaje dzięki olejkowi eterycznemu, który jest zawarty we wszystkich częściach tej rośliny, a szczególnie w jej kwiatach. Olejek lawendowy ma właściwości:

• Przeciwzapalne i antyseptyczne – pomaga w gojeniu ran i oparzeń.
• Uspokajające i relaksujące – jest stosowany w aromaterapii.
• Przeciwbólowe – pomaga przy bólach głowy i napięciach mięśniowych.
• Przeciwgrzybiczne i antybakteryjne – jest stosowany w leczeniu trądziku.

Lawenda jest szeroko stosowana w przemyśle kosmetycznym – dodaje się ją niemal do wszystkiego: kremów, toników, szamponów, balsamów, żeli pod prysznic, a także do kul do kąpieli.

Napar z lawendy wspomaga trawienie, łagodzi skurcze jelit i ma działanie rozkurczowe. Jest też pomocą przy problemach z bezsennością i stanach lękowych.

Zastosowanie lawendy w kuchni i w domu

Lawenda ma też bardzo szerokie zastosowanie w codziennym życiu:

• W kuchni – jej kwiaty można dodawać do deserów, ciast, naparów czy lemoniad. Można z niej również stworzyć miód, a także lody czy cukier. I to tylko niektóre przykłady z jej zastosowań kulinarnych. W kuchni włoskiej, hiszpańskiej oraz francuskiej jest często stosowana jako przyprawa do mięs.
• W domu – suszone kwiaty lawendy można umieścić w bawełnianych woreczkach, dzięki czemu odpędzą mole oraz nadadzą ubraniom piękny zapach. Olejek lawendowy może być używany jako naturalny odświeżacz powietrza, dodatek do kąpieli, a także środek przeciw komarom.

Lawenda a bioróżnorodność

Lawenda przyczynia się do ochrony bioróżnorodności. Jej kwiaty przyciągają owady zapylające – na przykład pszczoły, motyle i trzmiele. Jest naturalnym wsparciem dla procesu zapylania, dlatego sadząc ją w ogrodzie możemy stworzyć przyjazne środowisko dla owadów, które są kluczowe dla poprawnego funkcjonowania ekosystemów.

Kiedy kwitnie lawenda?

Lipiec i sierpień to miesiące, w których lawenda zakwita i pachnie najpiękniej. Pola lawendowe przyciągają masy turystów z całego kraju, którzy chcą nacieszyć się jej widokiem w pełni rozkwitu.

Do najpiękniejszych lawendowych miejsc w Polsce należą:

• Ogród Lawendowy w gminie Krzeszowice;
• Lawendowe Zdroje w Pakszynie – Wielkopolska, około 50 minut jazdy od Poznania.
• Oaza Lawendy w Wodzisławiu (województwo świętokrzyskie) – około 60 kilometrów od Krakowa.