Matcha – tradycja, smak i korzyści dla zdrowia

Matcha to intensywnie zielony napój przygotowywany ze sproszkowanej zielonej herbaty. Jej historia sięga XII-wiecznej Japonii. To właśnie wtedy buddyjscy mnisi zaczęli używać jej do poprawy koncentracji.

Dziś matcha stanowi nieodłączny element japońskiej kultury, ale zyskuje też coraz większą popularność na całym świecie. Ma wiele zastosowań i potwierdzony jest jej pozytywny wpływ na zdrowie.

Czym jest matcha i jak smakuje?

Matcha to sproszkowana zielona herbata, która przygotowywana jest z liści najwyższej jakości herbaty – ich nazwa to tencha. To co wyróżnia matchę od zwykłej zielonej herbaty to fakt, że w przypadku matchy spożywamy cały sproszkowany liść – dzięki temu do naszego organizmu dostaje się więcej składników odżywczych.

Smak matchy można opisać jako roślinny i trawiasty, z subtelną nutą goryczy. Jej charakterystyczną cechą jest smak umami – jest on uważany za piąty smak, a pochodzi z aminokwasów i naturalnego glutaminianu. Warto pamiętać, że jakość matchy wpływa na jej smak – będzie on bardziej gorzki, w przypadku mniej jakościowego produktu.

Co daje nam picie matchy? Korzyści zdrowotne płynące z picia matchy

Matcha znana jest przede wszystkim ze swojego pobudzającego działania. Podnosi nasz poziom energii, a efekt ten może utrzymywać się przez nawet 6 godzin po jej wypiciu. W przeciwieństwie do kawy, nie wywołuje ona nerwowości, a wręcz przeciwnie – wspiera koncentrację, uspokaja umysł i pomaga się wyciszyć. Dzieje się tak dzięki obecności L-teaniny – aminokwasu, który równoważy pobudzające działanie kofeiny. Aminokwas ten ma również pozytywny wpływ na pamięć oraz koncentrację i pomaga w utrzymaniu odpowiedniego poziomu dopaminy i seratoniny w organizmie.

Matcha jest bogata w antyoksydanty, które wykazują pozytywny wpływ na nasze zdrowie – między innymi spowalniają proces starzenia się i spowalniają rozwój wielu chorób. Matcha zawiera między innymi katechiny, które zmniejszają ryzyko miażdżycy, działają przeciwbakteryjnie oraz przeciwwirusowo, a także obniżają poziom cholesterolu we krwi. Wykazują też działanie przeciwnowotworowe oraz chronią przed promieniowaniem słonecznym. Dzięki temu, że matcha składa się z całych zmielonych liści herbacianych, składniki odżywcze zawarte w jednej filiżance matchy odpowiadają aż 10 filiżankom zwykłej zielonej herbaty.

Tradycyjne metody uprawy matchy

Tradycja uprawy matchy sięga XII – właśnie wtedy buddyjscy mnisi przywieźli ją do Japonii z Chin. Początkowo używana była tylko w klasztorach buddyjskich jako wsparcie dla medytacji.

Ważnym etapem jej uprawy jest zacienianie krzewów herbacianych, około 3-4 tygodnie przed zbiorami. Są one przykrywane bambusowymi matami lub specjalnymi siatkami, które ograniczają dostęp światła nawet o 90 procent. Proces ten ma ogromny wpływ na jakość liści – roślina po ograniczeniu dostępu światła zaczyna wytwarzać więcej chlorofilu (który nadaje liściom intensywnie zielony kolor) oraz L-teaniny, która nadaje matchy jej charakterystyczny, smak umami.

Zbiory odbywają się ręcznie – wybierane są najmłodsze i najdelikatniejsze liście. Następnie są one parzone, suszone i mielone na kamiennych młynach. Jest to długotrwały proces, ale to dzięki niemu matcha zyskuje swój wyjątkowy smak.

Tradycyjne metody uprawy i produkcji matchy są czasochłonne, dlatego nie wszystkie plantacje na świecie stosują te praktyki. Coraz częściej spotyka się tańsze, przemysłowe zamienniki tradycyjnej matchy – uprawianą bez zacieniania, zbieraną i mieloną maszynowo. Taka matcha różni się od tradycyjnej kolorem, smakiem, ale również właściwościami – zawiera zdecydowanie mniej aminokwasów.

Dlatego warto czytać etykiety i decydować się na matchę z renomowanych reginów Japonii (takich jak Uji, Nishio czy Shizuoka) – tam właśnie tradycja uprawy matchy jest kontynuowana.

Zastosowanie matchy w kuchni

Matcha jest znana przede wszystkim jako napój, ale możliwości jej wykorzystania jest o wiele więcej. Świetnie sprawdza się również jako składnik deserów, koktajlów, ciast, a nawet dań wytrawnych.

Antyoksydanty w niej zawarte, poza pozytywnym wpływem na nasze zdrowie, nadają również intensywny kolor daniom. Jest to popularny dodatek w kuchni roślinnej oraz bezcukrowej.

Jej gorycz oraz smak „umami” idealnie komponują się zarówno z mlekiem roślinnym, jak i kremami deserowymi. Dzięki jej wszechstronnym zastosowaniu, można ją spotkać coraz częściej w nowoczesnych przepisach kulinarnych.