Grzyby, których lepiej nie zbierać – trujące gatunki w Polsce

Sezon grzybowy trwa w najlepsze, a polskie lasy pełne są grzybiarzy. Niestety, oprócz cenionych gatunków jadalnych, można w nich spotkać również silnie trujące okazy. Ich przypadkowe spożycie może prowadzić do poważnego zatrucia, a nawet śmierci. Co gorsza, niektóre z nich do złudzenia przypominają grzyby jadalne.

Poznaj najgroźniejsze trujące grzyby w Polsce – sprawdź, jak je rozpoznać i jak uniknąć zatrucia podczas grzybobrania.

Trujące grzyby – czego nie zbierać

Muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides)

Już niewielka ilość tego grzyba potrafi zabić, a uratować przed nim może tylko przeszczep wątroby. Muchomor sromotnikowy odpowiada za 90% śmiertelnych zatruć grzybami na świecie. Występuje w polskich lasach od lipca do października. Często mylony jest z jadalnymi grzybami, takimi jak kania, gąska zielonka czy gołąbek zielonawy. Jego toksyny są odporne na wysoką temperaturę – nie tracą swoich właściwości w trakcie gotowania. Objawy zatrucia pojawiają się po 6-12 godzinach od spożycia. Poza bólami brzucha, wymiotami oraz biegunką, dochodzi również do uszkodzenia wątroby.

Wygląd:

• Kapelusz oliwkowozielony, początkowo kulisty, z wiekiem staje się rozpostarty
• Blaszki są białe, później nabierają zielonkawego odcienia
• Trzon jest biały z zielonym odcieniem, widoczny jest wyraźny biały pierścień
• Charakterystyczna cecha: bulwiasta nasada trzonu otoczona białą pochwą

Muchomor plamisty (Amanita pantherina)

Muchomor plamisty jest grzybem powszechnie występującym w Polsce, najczęściej spotykanym w lasach liściastych. Zawiera kwas ibutenowy i muscymol – substancje silnie toksyczne, które mogą powodować halucynacje, drgawki i poważne zaburzenia neurologiczne. Muchomor plamisty występuje od lipca do października i bywa często mylony z kanią.

Wygląd:

• Kapelusz szarobrązowy, z białymi łatkami (czasami są zmywane przez deszcz)
• Białe blaszki
• Trzon z pierścieniem, nasada otoczona białą pochwą
• Charakterystyczna cecha: zapach przypominający rzodkiewkę

Piestrzenica kasztanowata

Grzyb ten występuje w Polsce powszechnie, zazwyczaj w marcu, a jego spożycie stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Pierwsze objawy zatrucia pojawiają się po 4-8 godzinach od spożycia. Zatrucie może powodować wymioty oraz biegunkę, a także prowadzić do uszkodzenia wątroby, śledziony, nerek i wzroku.

Wygląd:

• Kapelusz jest pofałdowany, przypomina mózg
• Kapelusz koloru brązowego
• Trzon grzyba jest krótki i białawy

Krowiak podwinięty (olszówka)

Grzyb ten występuje latem i jesienią, najczęściej w lasach liściastych, szczególnie pod olchami i brzozami. Objawy zatrucia mogą pojawić się już po 20 minutach od spożycia. Do najczęstszych dolegliwości należą wymioty i biegunka, a w przypadku spożycia większych ilości może dojść do niewydolności oddechowej. Krowiak podwinięty bywa często mylony z maślakiem. Przez wiele lat był uznawany za grzyb jadalny i niektórzy wciąż błędnie uważają, że nadaje się do spożycia.

Wygląd:

• Kapelusz z podwiniętymi brzegami
• Kolor kapelusza: żółtobrązowy, czerwonobrązowy, oliwkowy lub szarobrązowy
• Blaszki oliwkowo- lub beżowobrązowe
• Trzon krótki, krępy, często zwężający się u podstawy
• Charakterystyczna cecha: jego miąższ po uszkodzeniu czerwienieje

Borowik żółtopory

Borowik żółtopory występuje głównie w południowej Polsce, szczególnie w lasach liściastych oraz w górskich lasach iglastych. Pojawia się latem i jesienią, najczęściej rośnie pod dębami, świerkami i bukami. Objawy zatrucia mogą wystąpić już po 20 minutach od spożycia i zazwyczaj obejmują dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Wygląd:

• Kapelusz jasnobrązowy lub oliwkowy, do 20 cm średnicy, z wiekiem staje się bardziej łukowaty
• Trzon masywny – żółty u góry, czerwony u dołu
• Charakterystyczna cecha: miąższ po uszkodzeniu zmienia kolor na niebieskozielony

Jak uniknąć zatrucia grzybami?

• Zbieraj tylko te grzyby, które znasz dobrze.
• Unikaj zbierania młodych grzybów, które nie zdążyły wykształcić charakterystycznych cech – łatwiej je pomylić z grzybami trującymi.
• Możesz korzystać z aplikacji lub atlasów grzybów, ale traktuj je tylko jako pomoc dodatkową.
• Jeśli masz jakieś wątpliwości – nie zbieraj!